Helder en Intens Coaching

Leert je anders kijken naar hoogsensitiviteit

Ik lees weer eens één van de boeken van Elaine Aron over HSP. Ze schrijft dat je hoogsensitiviteit ook kunt zien als een overlevingsstrategie, een manier die jou helpt om zo goed mogelijk te overleven. Een andere manier dan de meerderheid van de mensen (en dieren), dus.  Ze zegt: “Wanneer er binnen een bepaalde soort sprake is van meerdere aangeboren overlevingsstrategieën, dan hebben de individuele leden ook meerdere mogelijkheden om zich aan hun leefomgeving aan te passen. (…) Zoals ik al eerder heb gezegd, is er een goede reden dat er al eeuwen HSP’s bestaan.”

Behoedzaam

Hoogsensitieve mensen denken goed na voordat ze handelen, merken de nuances in een situatie op en wegen deze zorgvuldig af. Dit heeft bij dieren te maken met behoedzaamheid, nodig om roofdieren te ontlopen, de juiste partner te kiezen enzovoort.  Ook bij mensen kan deze behoedzaamheid met betrekking tot roofdieren (bedenk zelf maar wat dat kan zijn in de huidige maatschappij!), partners, voedsel, en onderdak erg handig zijn.

De leefstijlen van de hoogsensitieven en de overige mensen verschillen dus hierin: hoogsensitieven waarschuwen snel, maar blijven op de achtergrond, de anderen gaan in de aanval na de waarschuwing, zij komen in actie. Hoogsensitieven overwegen alles, maar handelen niet snel. Minder sensitieve mensen doen het juist andersom: eerst handelen, dan overwegen.

Beide stijlen kunnen goed werken, maar in verschillende omstandigheden. Dat behoedzame kan heel verkeerd uitpakken als je in het verkeer plotseling heel snel moet handelen, heb ik tot mijn schade ervaren!

Andere manier van kijken

Ze schrijft ook iets dat mij intrigeert: “Door je eigenschap (van sensitiviteit, WS) te bezien in termen van strategie en resultaat, maken we echter gebruik van de metaforen van de ‘krijgsheren’ (degenen die in actie komen, aanvallen, etc., WS). HSP’s houden gewoon meer van de subtiele en diepzinnige kant van het leven, die niet zo makkelijk te vangen of te vertalen is in de categorieën winnen en verliezen.”

Wat dit bij mij oproept, is dat het onder andere gaat over een verschil tussen lange termijn en korte termijn. Degenen die zij de ‘krijgsheren’ noemt (de actieve, snelle, aanvallende, strategisch denkende mensen), gaan vaker voor een kortetermijnbelang. Een heel simpel voorbeeld: “Nu heb ik honger, dus nu wil ik eten. Dus koop ik een broodje bal, want dat zie ik in de snackbar vlakbij.”

Een hoogsensitief persoon (in Aron’s omschrijvingen vaak de raadsheren en profeten, de genezers en gidsen) zal eerst nadenken over of dat broodje bal wel past in zijn behoefte: “Is dat wel waar ik echt trek in heb, zou het wel goed vlees zijn, ziet die zaak er wel goed verzorgd uit?” Tegen de tijd dat de beslissing genomen is, is deze persoon allang de tent met de broodjes bal voorbij, en dichtbij de biologische winkel. Waar dan een broodje wordt gekocht waar goed over is nagedacht.

Dit is even heel zwart-wit gesteld, omdat ik niet geloof dat alleen hoogsensitieve mensen nadenken over hun eten en andere bezigheden! Maar je begrijpt hopelijk wat ik wil zeggen. Uiteraard zijn er heel veel nuances tussen mensen, en zit iedereen wel ergens op de schaal tussen zeer sensitief en bijna niet sensitief. Het helpt alleen voor de beeldvorming om het wat meer zwart-wit te beschrijven.

Wat is echte winst?

Hoe ervaar jij dat zelf? In hoeverre heb je het idee dat het behoedzame gedrag van hoogsensitieve mensen te maken heeft met langere-termijn-belangen? In elk geval de grotere behoefte aan diepzinnige gesprekken en aan nadenken over de subtiele kanten van het leven, heeft volgens mij te maken met langetermijn-denken. Filosoferen over het leven heeft immers wel degelijk zin, alleen niet onmiddellijk. Zeker als je gaat nadenken over de ethische kant van de consequenties van nieuwe ontwikkelingen in de techniek, zoals robotisering, genetische manipulatie of klonen. En zeker als je wat dieper nadenkt over de opstapeling van chemische middelen in ons lichaam en ons ecosysteem.

Op korte termijn lijkt dit allemaal niet zo belangrijk, en het levert toch winst op? Nou dan, dan moet je verder niet zeuren. Dat zou een stereotypische ‘krijgsheer’ zeggen. Een hoogsensitief persoon zou dan zeggen:” ja maar wacht eens even, je weet toch niet wat dit op de lange termijn zal doen, en de combinatie met alle andere dingen dan, en hoe werkt het uit op ons leefmilieu?” enzovoort.

Daarom is het van belang dat beide typen mens bestaan: de hoogsensitieven om aan de rem te trekken, over dingen na te denken, pas op de plaats te maken en alles op een rijtje te zetten om te zorgen dat er niets over het hoofd wordt gezien, en de minder sensitieven om actie te ondernemen, op stap te gaan, gas te geven. Samen kunnen ze richting aangeven, en beslissen wat er dient te gebeuren en hoe.

Dan wordt het dus interessant, omdat ze wel een zelfde taal dienen te spreken, om overeenstemming te kunnen vinden over de route en de snelheid!

En jij?

  • Hoe zie jij dit? Heb je voorbeelden van hoe dit werkt in jouw eigen leven, of in je omgeving?
  • Wat verheldert het lezen van dit blog voor jou over hoe jij in elkaar zit?
  • Wat zou je willen veranderen daarin?

In het blog over de kwaliteiten van hoogsensitiviteit lees je meer voorbeelden van de fijne kanten van HSP zijn.